آنفلوآنزا و عوارض آن سالانه باعث مرگ و میر هزاران نفر در سراسر جهان می شود ولی علیرغم سرمایه گذاری های عظیم تحقیقاتی، هنوز این بیماری كنترل نشده است. اگر چه امروزه واكسن هایی بر ضد آنفلوآنزا ساخته شده  و در دسترس است، ولی هر چند سال  یك بار نوع جدیدی از آنفلوآنزا پیدا می شود و چنان بسرعت گسترش می یابد كه قبل از هر گونه اقدامی موجب همه گیری جهانی می شود و زندگی میلیون ها نفر را به خطر می اندازد. وحشتناك ترین همه گیری جهانی آنفلوآنزا در قرن بیستم مربوط به آنفلوآنزای اسپانیایی بود كه در سال 1918 در حدود 40 میلیون نفر را به كشتن داد؛ یعنی بیش از آمار كل كشته شدگان جنگ جهانی اول. از آن سال به بعد تا حدود دو دهه پیش ، به طور متوسط هر 15- 10 سال ، یك همه گیری جهانی آنفلوآنزا رخ داده است . این بیماری تقریبا در هر زمستان با وسعت و شدتهای مختلفی شایع می شود.

آنفلوآنزا چیست؟

آنفلوآنزا بیماری تنفسی حاد است. كه عامل آن ویروس آنفلوآنزا است. این ویروس انواع مختلفی دارد كه عبارت اند از: ویروس آنفلوآنزا نوع  A،B وC كه دایماً تغییر شكل می دهد و به همین دلیل است كه ساخت واكسن برای آن آسان نیست. تغییرات ویروسی آنفلوآنزا بویژه هنگامی خطرناك تر می شوند كه دو ویروس مختلف با یكدیگر تركیب شوند و یك ویروس جدید را به وجود آورند كه از پایه و اساس با ویروس های قبلی متفاوت است . ویروس های جدید معمولاً به نام محلی كه اولین بار در آن جا مشاهده شده اند، معروف می شوند. ویروس آنفلوآنزا از طریق ذرات تنفسی هنگام عطسه و یا سرفه و حتی از طریق دست آلوده منتقل می شود.

علائم آنفلوآنزا:

خیلی از مردم ، آنفلوآنزا  را با سرماخوردگی اشتباه می گیرند. این دو بیماری تشابهات بسیاری با هم دارند، ولی تفاوت هایی هم بین آنها وجود دارد . در یك سرماخوردگی معمولی، بیمار ممكن است احساس ناخوشی و خشونت در گلو داشته باشد و دچار آبریزش یا گرفتگی بینی و سرفه شود؛ ولی علائم شایع آنفلوآنزا عبارت اند از : دوره های تب و لرز شدید ، سردرد و درد عضلات، ضعف و بیحالی .

علائم معمول سرماخوردگی مثل سرفه و گلو درد كه معمولاً پس از فروكش كردن علائم فوق آشكارتر می شوند.

آنفلوآنزا معمولاً برعكس سرماخوردگی ، شروع  ناگهانی دارد و علائم بیماری مثل تب ، سردرد و درد عضلات به طور ناگهانی در فرد ایجاد می شود. این بیماری حدود 6-5 روز هم طول می كشد و سپس بهبود می یابد.

ولی گاهی از اوقات هم سبب ایجاد عوارضی می شود كه شایع ترین آنها ذات الریه یا عفونت ریه است . ذات الریه ممكن است دراثر عفونت ریه یا خود ویروس رخ دهد و یا این كه به دنبال ضعف بدن پس از ابتلا به آنفلوآنزا توسط باكتری ها ایجاد شود و یا این كه تركیبی از هر دو باشد. افراد دچار بیماری های مزمن قلبی ، عروقی و ریوی بیشتر مستعد ابتلاء به این عارضه هستند.

راه پیشگیری از آنفلوآنزا :

روش عمده پیشگیری از آنفلوآنزا، استفاده از واكسن آنفلوآنزا است ؛ ولی همان طور كه قبلا اشاره كردیم، ویروس آنفلوآنزا مرتبا تغییر شكل می دهد و بنابراین باید واكسن های جدید بر ضد آنفلوآنزا تولید شود . واكسیناسیون در برابر آنفلوآنزا در همه افراد بزرگتر از 6 ماه كه در معرض خطر ابتلاء به آنفلوآنزا و عوارض آن هستند، اهمیت دارد. این افراد عبارت اند از: افراد مسن، افرادی كه سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است ، بیماران مبتلا به بیماری های مزمن قلبی ، عروقی و ریوی و...

واكسن باید در اوایل پاییز یعنی قبل از شیوع آنفلوآنزا تجویز شود و به منظور حفظ ایمنی در برابر انواع جدید ویروس آنفلوآنزا هر سال تكرار شود.

راه درمان :

در واقع درمان های مورد استفاده در آنفلوآنزا  تنها به منظور بهبود علائم بیمار كاربرد دارد . اكثر این بیماران به استراحت در بستر نیاز دارند. هنگامی كه فردی دچارآنفلوآنزا می شود، باید به نكات زیر توجه كند.

بیمار می تواند از داروهایی نظیر استامینوفن برای كاهش تب، سردرد و درد عضلانی استفاده كند. توجه داشته باشید كه مصرف آسپرین در افراد زیر 18 سال ممكن است منجر به اختلال عصبی شدید شود. بنابراین ازمصرف آن در كودكان اجتناب كنید.

از آنجا كه تب، باعث تعریق زیاد و خشك شدن آب بدن می شود ، بیمار باید آب ، آبمیوه و نوشیدنی های بیشتری دریافت كند.

در مواردی كه سرفه ها شدید و آزار دهند ه هستند، مصرف دارو توصیه می شود. استفاده از نوشیدنی های شیرین و گرم اثر بسیار خوبی دارد.

مصرف سیگار باعث بدتر شدن علائم بیماری آنفلوآنزا می شود. توصیه می كنیم از محیط هایی كه پر از دود سیگار است، اجتناب كنید.

بیماران دچار تب بالا و درد عضلانی باید در بستر استراحت كنند. این كار نه تنها سبب بهبود علائم آنها می شود، بلكه ما را از انتشار نیافتن ویروس توسط بیمار مطمئن می كند.

- آنتی بیوتیك ها بر ضد ویروس آنفلوآنزا تاثیر ندارد، ولی برای درمان عوارض آنفلوآنزا مثل ذات الریه به كار می رود.

- دو داروی آمانتادین و ریمانتادین هم بر ضد ویروس آنفلوآنزا در دسترس است.این داروها فقط در مقابل ویروس آنفلوآنزا نوعA فعالیت دارند و در صورتی كه طی 48 ساعت اول پس از شروع بیماری مصرف شوند، طول دوره بیماری را كاهش می دهند. مصرف این داروها تنها با دستور پزشك مجازاست.